Een nagenoeg perfecte imitatie van de natuur. Synthetische diamanten, ook wel laboratoriumdiamanten genoemd, worden kunstmatig geproduceerd door de geologische omstandigheden waarin diamanten worden gevormd na te bootsen. De belangstelling van de juwelenindustrie voor deze diamanten is aan het toenemen. Onder extreme omstandigheden die de hoge druk en temperaturen in de natuur simuleren, wordt een stuk koolstof getransformeerd in een diamant door kristallen te vormen. Hoewel dit proces in de natuur miljoenen jaren in beslag neemt, kunnen synthetische diamanten binnen enkele weken of zelfs dagen worden geproduceerd, afhankelijk van de gebruikte technologie. Dit biedt enorme voordelen voor de industrie. “Moleculair gezien zijn ze hetzelfde,” legt Ellen Joncheere uit. Zij is de CEO van HRD Antwerpen, een organisatie die in 1973 werd opgericht onder de naam Hoge Raad voor Diamant, op initiatief van de Belgische regering en vertegenwoordigers van de diamantindustrie.
Ellen Joncheere
“Het menselijk oog kan geen natuurlijke diamant van een synthetische diamant onderscheiden. Je hebt zeer gespecialiseerde laboratoriumapparatuur nodig om het verschil te zien.” Daarom worden “graders”, laboratoria die geavanceerde technologie gebruiken om diamanten te beoordelen, door handelaars en juweliers gevraagd om de kwaliteit van synthetische diamanten te certificeren aan de hand van een beroemde norm in de diamantwereld: de “4 C’s”. Laboratoriumdiamanten worden aan dezelfde metingen onderworpen als natuurlijke diamanten om hun karaat (carat — het gewicht van de steen) te bepalen; hun kleur (colour — meer of minder wit); hun helderheid (clarity — de zuiverheid) en de slijpvorm (cut — die de diamant zijn schittering geeft). “De kwaliteit van de initiële koolstof zal gedeeltelijk de kwaliteiten van de synthetische diamant bepalen. Daarna zijn de keuzes die gemaakt worden bij natuurlijke- en laboratoriumdiamanten vaak cultureel ingegeven: zo zullen mensen in Azië of de Verenigde Staten vaak de voorkeur geven aan een synthetische diamant van twee karaat boven een enkele natuurlijke karaat,” legt de voorzitter van HRD Antwerp uit, dat samen met het International Gemological Institute (IGI) en het Gemological Institute of America (GIA) een van ’s werelds meest vooraanstaande gemmologische certificeringslaboratoria is.
De snelheid waarmee de synthetische diamanten kunnen worden geproduceerd is niet het enige voordeel. Naast hun prijs, die “60 tot 100% lager ligt dan die van natuurlijke diamanten,” kunnen deze hightech edelstenen op maat en op aanvraag worden geproduceerd volgens de behoeften van de fabrikanten. Daarnaast is transparantie, duurzaamheid en volledige traceerbaarheid van de herkomst gegarandeerd, wat bij natuurlijke, ruwe diamanten soms lastiger is. Het komt namelijk voor dat deze onder rampzalige sociale en ecologische omstandigheden worden gedolven of illegaal worden gebruikt om conflicten te financieren: de beruchte bloeddiamanten. Tegenwoordig wordt deze handel streng gereguleerd door het Kimberley Proces, een internationale certificeringsstandaard die in 2003 is opgericht om deze handel in conflictdiamanten te voorkomen. Volgens Joncheere vindt de jongere generatie het essentieel om te weten waar het product vandaan komt. “Een in de fabriek geproduceerde diamant biedt de garantie duurzamer en maatschappelijk verantwoorder te zijn, ook al kunnen we vandaag de dag dankzij AI en blockchain ook ruwe diamanten traceren en hun koolstofvoetafdruk meten van mijn tot juweel.”
Om aan de vraag te voldoen, zijn de grote huizen begonnen met het creëren van collecties die uitsluitend bestaan uit in laboratoria geproduceerde diamanten. In 2020 onthulde Chopard verlovingsringen ingelegd met synthetische diamanten, in 2021 lanceerde Tiffany & Co. haar “Tiffany’s Diamond Lab-Grown” collectie met kunstmatige diamanten van hoge kwaliteit, en biedt Swarovski, beroemd om zijn kristallen, ook juwelen ingelegd met synthetische edelstenen aan. Synthetische diamanten uit laboratoria hebben een chique, duurzame en ethische uitstraling.
