De kunstmarkt staat niet elke dag in het middelpunt van een controverse, maar als dat gebeurt, kunnen de meningen hoog oplopen! Naar aanleiding van de publicatie van een boek waarin kritiek wordt geuit op antiquairs en de kunstmarkt. Patrick Mestdagh, voorzitter van ROCAD, gaat in op wat hij omschrijft als overdreven aantijgingen, mediasensatie en systeemproblemen.
Patrick Mestdagh, President of ROCAD
De controverse komt voort uit een boek dat met name de omgang met herkomst en de ethiek van de kunstmarkt bekritiseert. Mestdagh aarzelt niet om de schade te beschrijven die de publicatie heeft aangericht: “Dit boek komt na vijf jaar onderzoek in de gedrukte media en op televisie, zonder de belanghebbenden van de markt een stem te geven en met rampzalige gevolgen voor de sector,” zegt hij. “Het echte schandaal is het boek zelf! Het staat vol met opruiende taal — racisme, seksisme en regelrechte minachting voor antiquairs. Uitspraken zoals dat we ‘een goed pak slaag verdienen’ (p.89) zijn verschrikkelijk.” Mestdagh beschuldigt de auteur ook van het negeren van fundamentele principes zoals gerechtelijke vertrouwelijkheid, respect voor het rechtssysteem en het vermoeden van onschuld. “Het voelt als een persoonlijke kruistocht.”
Een van de meest controversiële hoofdstukken is dat over Afrikaanse kunst, waarin wordt beweerd dat specialisten zich bezighouden met vervalsing en frauduleuze praktijken, zoals het runnen van “verouderingswerkplaatsen”. Mestdagh weerlegt dit: “Het is grotesk. Beweren dat archeologische artefacten die in België verkocht worden terrorisme financieren is pure fantasie.” Bovendien benadrukt Mestdagh dat geen van de leden van ROCAD veroordeeld is en dat “in beslag genomen voorwerpen op verzoek aan hun eigenaars zijn teruggegeven.”
Volgens hem heeft de media ook harde kritiek geuit op de kunstmarkt en heeft sensatiezucht de feiten overschaduwd: “Media hebben de plicht om neutraal te informeren. Ze raadplegen echter zelden belanghebbenden zoals ROCAD voordat ze artikelen publiceren. Een voorbeeld is het recente optreden van de auteur op La Première Radio met een Toetanchamonmasker op — het was theatraal, geen serieuze journalistiek.” Hij vervolgt: “Termen als ‘georganiseerde misdaad’ en ‘maffia-organisaties’ worden achteloos gebruikt om de kunstmarkt te beschrijven. Het trekt de aandacht maar mist elke vorm van verificatie.”
Mestdagh steunt toezicht, maar stelt dat recente acties de grens hebben overschreden: “Controles zijn nodig, maar ze moeten streng en eerlijk zijn. Wat we gezien hebben, zoals inspecties tijdens een van de vernissages van BRAFA in het bijzijn van spraakmakende verzamelaars, voelt meer als een poging om onze reputatie te beschadigen.” Aangezien er niet snel een einde lijkt te komen aan de controverse op de markt, wordt het vinden van een evenwichtig perspectief essentieel!
