“Eén grote familie”. Sinds haar oprichting in 2009 heeft de stichting SAM Art Projects een indrukwekkend aantal internationale kunstenaars op de hedendaagse scène geplaatst. Haar aanpak? Naast een residentieprogramma, krijgen de uitverkorenen een geldprijs van 20.000 euro én een tentoonstelling in het prestigieuze Palais de Tokyo in Parijs. De originaliteit van dit concept ligt echter elders. Vergeet de US en het Oude Europa! Welkom landen met een opkomende hedendaagse kunstscène – Oeganda, Peru, Maleisië, de Comoren, Algerije, Oekraïne… – de artists in residence komen overal vandaan, behalve uit Noord-Amerika of de Europese Unie! En de Franse of Europese laureaten gaan hun creatief project ontwikkelen in een land van hun keuze dat buiten de gebruikelijke kunstcircuits valt. Het resultaat? Een fantastische culturele mix.
“De residenties en de prijzen zijn onlosmakend met elkaar verbonden en versterken elkaar, het ene vloeit voort uit het andere” aldus Sandra Hegedüs, de oprichtster. “Het doel is contacten te leggen met kunstenaars die in de periferie van de kunstmarkt en -circuits leven en werken. Het is immers duidelijk moeilijker om enige zichtbaarheid te verwerven als je niet in Noord-Amerika of Europa woont.” Het project van deze verzamelaarster van Braziliaanse origine die trouwens ook films en documentaires produceerde, loopt al meer dan tien jaar en berust op een vaststelling en een vorm van ontevredenheid: “Ik wilde niet enkel verzamelen, kunst kopen en beurzen bezoeken, maar iets tot stand brengen dat een verschil zou maken en het leven van bepaalde kunstenaars zou veranderen. Ik wilde ook persoonlijk betrokken zijn en een actieve rol spelen.”
Van meet af aan laat Sandra Hegedüs zich omringen door een selectiecomité, dat zij om de drie jaar vernieuwt. Dit comité bestaat uit bekende persoonlijkheden uit de kunstwereld zoals Jérôme Sans en Gaël Charbau. Deze staan borg voor een professionele aanpak en een doordachte selectie. “Elk jaar neem ik de leden van het selectiecomité mee op een onderzoeksreis naar het buitenland. Dit vormt het derde luik van mijn activiteit” voegt Sandra Hegedüs hieraan toe. “De laatste reis was naar de Democratische Republiek Congo. Ons startpunt is vaak een belangrijk kunstevent, bijvoorbeeld de biënnale van Cochin in 2021. Eenmaal daar, ontmoeten we galeriehouders, kunstenaars, handelaars, verzamelaars ter plaatse om zo een duidelijk inzicht te verkrijgen in de lokale kunstscene. In deze perifere gebieden vindt men vaak uiterst talentvolle kunstenaars, maar je moet er echt naartoe om het te beseffen. Het is hallucinant hoe werken van een uitzonderlijke kwaliteit, op enkele na, nooit het land uitkomen.”
“Het is heel intens, het is een constant komen en gaan van kunstenaars uit de vier hoeken van de wereld, dat maakt het zo geweldig!” aldus een enthousiaste Sandra Hegedüs, die tevens voorzitster is van Villa Arson, een gerenommeerde kunstacademie en -centrum. Hegedüs’ laatste aanwinst is een werk van Aïcha Snoussi, die eind 2020 de 12e SAM-prijs won. Haar project ontsproot in Benin en zal verder vorm krijgen tussen Tunis, Parijs en Marseille. “Al deze kunstenaars vormen samen een soort grote, hechte familie en daar ben ik bijzonder trots op.”
