Kunst voorschrijven in plaats van pillen? Dat is het originele en uiterst serieuze idee achter het programma “Kunst op recept“, ontwikkeld door het Universitair Ziekenhuis van Montpellier en MO.CO Montpellier Contemporain. Dit is een primeur in Frankrijk. Sinds 2022 schrijven artsen van de psychiatrische afdeling van het academisch ziekenhuis aan patiënten die lijden aan depressie recepten uit voor museumbezoek. De voordelen zijn legio: meer welzijn, betere geestelijke gezondheid, bestrijding van isolement… Want in tegenstelling tot kunsttherapie, die meestal wordt gegeven op ziekenhuisafdelingen door gespecialiseerd medisch personeel, vinden de workshops van het programma “Kunst op recept” plaats buiten het ziekenhuis, op een plek waar men omringd is door kunstwerken. Voor patiënten biedt het de mogelijkheid om even weg te zijn uit de medische omgeving en (opnieuw) sociale banden aan te knopen. “Het opgaan in het museum, het contact met de kunstenaars, de onderlinge ontmoetingen… de eerste reacties zijn erg positief, het publiek staat volledig achter het idee,” zegt Stéphanie Delpeuch, hoofd van de afdeling openbare diensten van MO.CO., een instelling die verschillende kunstcentra en scholen in Montpellier samenbrengt. Ze voegt eraan toe: “bovendien zijn de mensen die we ontvangen geen patiënten voor ons, maar deelnemers.”
Het project is ontstaan uit een samenwerking tussen Philippe Courtet, psychiater en hoofd van de afdeling psychiatrie DUPUP van het Universitair Ziekenhuis van Montpellier, en de MO.CO-teams, die al veel ervaring hadden met het organiseren van artistieke en culturele workshops voor kwetsbare groepen. “We hebben eerder een virtual reality-programma ontwikkeld voor de anorexia-afdeling en we werken ook samen met de spelotheek van het CHU voor kinderen in het ziekenhuis en hun ouders,” legt Stéphanie Delpeuch uit. “Dit soort initiatieven maken absoluut deel uit van de publieke taak die we als culturele instelling moeten vervullen.”
Bij “Kunst op recept” krijgen patiënten die zijn doorverwezen door de DUPUP van het academisch ziekenhuis in Montpellier een uitgebreid programma aangeboden dat onder andere bestaat uit het bekijken van kunstwerken en het ontmoeten van kunstenaars, het bezoeken van tentoonstellingen en het volgen van praktische kunstworkshops die speciaal zijn ontworpen door gastkunstenaars. Beeldend kunstenaar Bianca Bondi bood bijvoorbeeld ‘Scrying’-sessies aan — een techniek die verwant is aan zelfhypnose om het onderbewustzijn te verkennen. Nadien maakten de deelnemers aquarellen geïnspireerd op hun visies. Choreografe Anne Lopez bedacht een choreografische workshop gebaseerd op de werken die te zien waren in MO.CO. Psychiatrische bewoners en kunststudenten van MO.CO. Esba namen deel aan alle workshops en brachten na afloop hun collectieve ervaring onder woorden.
Het project is met succes verlengd in 2023 en de teams zijn nu al bezig met de voorbereiding van de volgende editie van deze proef. Om de impact van de artistieke interventie op het mentale welzijn, de angst en de levenskwaliteit van de patiënten te beoordelen, zullen er wetenschappelijke studies worden uitgevoerd. “Het uitgangspunt was een samenwerking met de psychiatrische afdeling van het CHU, maar op termijn zouden we het programma graag open willen stellen. Bijvoorbeeld voor mensen met cognitieve stoornissen zoals de ziekte van Alzheimer,” vervolgt Stéphanie Delpeuch. Het is niet langer een kwestie van bewijzen dat kunst een grote meerwaarde heeft. We hoeven alleen nog maar het recept te vernieuwen.
